Plagen en pesten zijn allebei vormen van aandacht trekken, al is het ene wel heel onschuldig en liefdevol bedoeld en is het andere een schuldig kwaad met grote gevolgen. Cellbuilding hoopt met deze blog mensen te doen nadenken en inzicht te geven die de drang om te pesten vermindert.
Plagen is op zich onschuldig, het is eigenlijk een vorm van aandacht vragen, zoeken naar interactie met je medemens. Plagen is ook spontaan, niet doordacht of kwetsend bedoeld. Het is eigenlijk een wat bijzondere manier om duidelijk te maken dat je elkaar graag hebt en dat je de ander vertrouwt. Plagen is ook niet persoonlijk, het is eerder bedoeld om de ander te laten voelen dat je het goed kunt vinden met elkaar. Het gebeurt ook meestal bij een één op één contact en niet in groep. Plagen is ook meer lachen om elkaar en niet met elkaar. Je plaagt iemand meestal ook niet over een persoonlijke gevoeligheid. Als dat toch gebeurt dan weet je meestal wel dat het kan en dat de persoon in kwestie sterk genoeg is om het te plaatsen. Doorgaans wordt er geplaagd over algemene onderwerpen zoals leeftijd, seks, sterk uitgesproken karaktertrekken, prestaties en uitdagingen etc. Plagen is speels met elkaar omgaan, het is een gezonde vorm van uitdagen. Plagen doe je niet als iemand zich kwetsbaar en zwak voelt, je doet het meestal als iemand net goed in zijn vel zit en zich sterk genoeg voelt om gevat uit de hoek te komen of het gewoon aan zich kan laten voorbijgaan.
Anders is het wanneer plagen pesten wordt… dan is het schuldig aan moedwillig kwetsen. Het is dan de bedoeling om iemand te slachtofferen en te raken op een zwak moment of te confronteren met zijn onzekerheden. Dikwijls is het zo dat mensen die andere mensen pesten dit ook doen vanuit hun eigen onzekerheden. Pesters willen macht uitstralen en misbruiken. Dat waar ze goed in zijn gebruiken ze tegen een ander om hun positie in de groep of organisatie te verzwakken. Waar plagen spontaan gebeurt is pesten meestal gepland en zijn de momenten dikwijls bewust zo gekozen op het moment dat het slachtoffer het minst weerbaar is.
De meeste pesters proberen zich te omringen met anderen die ook een zwakkere persoonlijkheid hebben, samen voelen ze zich sterker en misbruiken ze het groepsgevoel tegenover degene die ze willen pesten. Dit maakt het ook moeilijker voor degenen die het pesten zouden afkeuren en in dezelfde organisatie moeten functioneren. Ingaan tegen een groep is moeilijker dan tegen een individu, zelfs al is de groep een minderheid van de organisatie, toch blijft het een risico om er als individu tegenin te gaan.
Pestgedrag kan zich uiten in…
Verbale agressie Dit kan gaan van uitlachen, verwijten, beschuldigingen, uitjoelen, cyberpesten, …
Fysieke agressie Dit kan gaan van licht porren of met dingen gooien tot echt slaan en trappen om te verwonden, dingen waaraan het slachtoffer hecht kapot maken of afpakken en verstoppen
Uitsluiten Misschien wel één van de ergste manieren van pesten is iemand uitsluiten en negeren, iemand het gevoel geven helemaal alleen te staan en niet gewild te zijn in de groep
Uiteraard is dit gedrag niet goed te keuren, pesters beseffen meestal niet wat ze hun medemens aandoen en welke de impact is op het latere functioneren van hun slachtoffer in de maatschappij. De kans is heel groot dat wie veel gepest wordt het later moeilijker zal hebben om goed te functioneren. Pesten laat zijn sporen na en heeft een grote invloed bij het maken van belangrijke keuzes zoals studies en later ook werk. Gepest worden is voor sommigen een traumatische ervaring die later alle relationele contacten in het leven bemoeilijkt.
De aanleiding voor een pester om iemand te viseren is meestal het gedrag van die persoon. Fysieke kenmerken kunnen dan wel gebruikt worden als onderwerp om iemand te pesten maar zijn eigenlijk niet de echte reden die de drang om te pesten aanwakkert. Pesters zien er zelf ook niet steeds perfect uit. Meestal hebben de daders een ingebouwde radar waarmee ze snel aanvoelen wie zwak of onzeker staat in de groep. Wie zich wat ingetogener en braver gedraagt heeft dikwijls meer kans om gepest te worden, net zoals iemand die een haantje de voorste wil zijn in de groep en verstandelijk boven de groep uitsteekt. Een pester ziet dat al snel als een bedreiging van zijn positie en zal proberen om dat haantje de mond te snoeren.
Een pester zal zijn slachtoffer altijd doelbewust persoonlijk willen raken door zijn zwakke plek te zoeken. De bedoeling is echt om zijn slachtoffer te kwetsen en mentaal te verzwakken door hem diep te raken en hem al zijn geloof en hoop af te nemen in wat goed is of goed zou kunnen worden. Hij zal zijn slachtoffer proberen isoleren uit de groep door eerst enkele volgers te zoeken die achter hem staan om op die manier het slachtoffer nog meer het gevoel te geven alleen te staan en door niemand leuk gevonden te worden. Hij doet dit ook om zichzelf te beschermen tegen de organisatie of de hele groep waarmee hij moet samenleven. De pester zal ook constant pesten, bij elke gelegenheid die zich voordoet zal hij het slachtoffer willen raken en zal hij systematisch en georganiseerd tewerk gaan. Een pester zal ervoor zorgen dat zijn trawanten altijd in de eerste aanvalslinie staan zodat hij zelf minder in de kijker loopt en moeilijker te beschuldigen valt.
Pesters zijn eigenlijk laffe persoonlijkheden want alvorens iemand te beginnen pesten zullen ze zich eerst omringen met een aantal zogezegde vrienden, eerder trawanten. Dit zijn meestal zelf iets zwakkere persoonlijkheden die liever aan de kant van de pester staan dan er tegenover om te vermijden dat ze later zelf slachtoffer worden. Meestal zullen er twee à drie personen zijn die zeer dicht bij de pester staan en de anderen zullen vooral meelopers zijn
Als je zelf slachtoffer bent van pestgedrag dan moet je beseffen dat het niet jouw schuld is dat je het doelwit geworden bent van pesters. Je bent niet zwak maar laat je ook niet verzwakken. Als je gepest wordt dan is dat eerder omdat je een beetje anders bent dan de groep en niet omdat je slechter bent of minder waard bent. Misschien ben jij heel beleefd of wat zachter van aard? Dit is soms al voldoende voor een pester om jou te viseren want vele pesters hebben problemen met mensen die lief en vriendelijk zijn omdat ze zelf weinig echte liefde gekregen hebben en dit eerder als een zwakte aanzien.
Pesters komen ergens anders aandacht of liefde tekort en zijn soms ook opgevoed met verkeerde waarden en normen waardoor ze een groot gebrek aan empathisch inlevingsvermogen hebben. Ze compenseren het gebrek aan aandacht thuis door een ander pijn te doen, het is soms een vergelding voor hun eigen pijn. Eigenlijk zijn ze gewoon bang om goed te zijn omdat ze ergens hebben moeten ervaren dat goed zijn gelijk staat aan zwak zijn. Pesters zijn dikwijls zo geworden omdat dit hun enige manier was om te overleven in een slecht milieu.
Pesten moet je altijd serieus nemen. Of je nu de leider bent van een organisatie of zelf het slachtoffer bent, het is niet iets wat je moet laten gebeuren of waarvan je moet denken dat het wel vanzelf zal stoppen. Als je gepest wordt breng dit dan zeker naar buiten en blijf er niet mee zitten. Praat erover met iemand in jouw omgeving, zoek een vertrouwenspersoon in de organisatie die bereid is om naar jou te luisteren.
Om jezelf te beschermen kun je best anticiperen op erger en vragen aan een verantwoordelijke om de groep of klas eens te mogen toespreken om te vertellen hoe jij je voelt als je gepest wordt. Het is de bedoeling dat je tot een dialoog komt met de pester. Als leider van een organisatie moet je dit mogelijk maken voor het slachtoffer dat gepest wordt. Het is de enige manier om de positie van de pester te verzwakken, hem openlijk in de groep confronteren met wat hij zijn slachtoffer aandoet en welke gevolgen dat zou kunnen hebben voor het slachtoffer op latere leeftijd.
Als je weet dat iemand in jouw organisatie gepest wordt die zelf te bang is om dat te melden, grijp dan in en laat duidelijk verstaan dat dit niet getolereerd wordt. Probeer dit in eerste instantie te doen vanuit de teleurstelling, zonder bedreigend over te komen.
Pesters kan je als leider van een organisatie best isoleren en confronteren in dialoog met het slachtoffer en dit voor de ganse groep of organisatie. Tijdens de confrontatie vertel je eerst dat dit gesprek enkel de bedoeling heeft om elkaar beter te leren begrijpen, het is niet de bedoeling om elkaar te kwetsen of te straffen. Dan laat je het slachtoffer eerst vertellen hoe die zich voelt bij de situatie. Nadien kan je aan de pester de vraag stellen of die het fijn vindt om een ander ongelukkig te maken? Vraag naar het waarom, wat ze denken daarmee te bereiken en hoe ze het zouden vinden om zelf zo behandeld te worden. Daarna confronteer je de groep met wat de gevolgen kunnen zijn als je iemand blijft pesten. Tenslotte zeg je dat je tot vandaag nog kon begrijpen dat de pester zich misschien niet helemaal bewust was van de gevolgen omdat ze nooit geleerd hebben hoe met je medemensen om te gaan maar dat je vanaf nu wel een andere houding verwacht.
Hoe pak je pesters het beste aan als leider van een organisatie?
➡️Door ze te isoleren en confronteren met hun houding in groep en in dialoog met het slachtoffer
➡️ Laat ze de ernst van hun gedrag en de mogelijke gevolgen inzien
➡️ Leer ze dat goed zijn voor elkaar en elkaar helpen zo veel meer waard is in deze maatschappij en ook zoveel beter voelt
➡️ Confronteer hen ook met hun eigen beperking en onvolmaaktheid en vergroot dat uit zoals zij doen met een ander
➡️ Laat ze zelf reflecteren en uitzoeken waarom ze zo zijn geworden en waarom ze daar gelukkiger van worden
➡️ Verdeel de groep anders en splits de pestersgroep en verplicht hen om samen te werken met de anderen van de klas
➡️ Stel enkele buddy’s aan die degene die gepest wordt bijstaan
➡️ Laat degene die gepest wordt eens een presentatie maken over zichzelf en hoe hij tegenover de mensen en de wereld staat, soms is het zo dat wanneer de pesters degene die ze pesten beter leren kennen hun vooroordelen plaats maken voor sympathie
Besef dat pesten kan leiden tot depressies en zelfmoord, onrechtstreeks maak je je als pester dus schuldig aan het ziekteverzuim, ziekte en in heel uitzonderlijke gevallen zelfs aan de dood van jouw slachtoffer. Pesten kan nooit worden goedgepraat, er is wel een nuance mogelijk om één keer meer inzicht te krijgen op het maken van die fout maar eens het besef aanwezig over de mogelijke gevolgen op iemands welbevinden dan is het één van de laagste en ergste vormen van mishandeling van je medemens die alleen maar hard bestraft kan worden.
Wie sterk genoeg is durft het op te nemen tegen mensen die even sterk zijn in plaats van mensen uit te zoeken die misschien iets zwakker of minder zeker in het leven staan. Wie respect wil afdwingen maakt geen misbruik van zijn macht door kennis of fysieke kracht maar beseft zijn geluk dat het leven hem tot vandaag goed gezind geweest is en deelt zijn kennis met degenen die het moeilijker hebben en gebruikt zijn fysieke kracht om anderen te helpen. Alleen zo word je een echte held in het leven.