Voor ik met mijn verhaal begin, wil ik eerst iets duidelijk maken: ik wil geen enkele ouder een schuldgevoel geven omdat zij – ondanks alle goede bedoelingen – in hun onwetendheid misschien niet de juiste manier hebben gevonden om hun hoogsensitieve kind op te voeden.
Mijn bedoeling is vooral om ouders of toekomstige ouders bewust te maken dat deze kinderen behoefte hebben aan meer aandacht voor gevoelens en levensperceptie, en voor de kwetsbaarheid van het leven.
Hoogsensitieve kinderen beleven het leven – en vooral de emotionele geladenheid van spanningsenergieën in hun omgeving – vele malen sterker. Ze verwerken emoties zoals verdriet, blijdschap en teleurstelling niet zo makkelijk als andere kinderen.
Ze zijn ook bijzonder gevoelig voor manipulatie en schijn. Met deze kinderen moet je veel praten. Nare dingen verzwijgen of doodzwijgen maakt hen onzeker.
Ze willen het leven én de dood kunnen doorleven. Ze houden niet van verborgen emoties. Ook al houden ze van sprookjes en fantasie, ze staan vaak verrassend realistisch in het leven.
Je beschermt hen niet door dingen te verzwijgen of te verbloemen. Wel is het belangrijk dat je hen de harde realiteit van het leven op een zachtaardige, bijna verontschuldigende manier weet te brengen.
In sommige religies zegt men dat je als kind je ouders kiest, om hen iets te leren. Misschien is dat zo. Maar dan breng je in veel gevallen wel een offer: je moet een van de mooiste fasen van het leven – de beleving van de onschuld van het kind-zijn – opgeven.
In mijn ogen kan dat nooit de bedoeling of juiste intentie van het leven zijn. Een kind mag die last niet dragen. Ook al is jouw kind heel wijs, net dat maakt het extra kwetsbaar: het doorleeft het verdriet en onrechtvaardigheid intenser en begrijpt als geen ander hoe belangrijk het is om zo lang mogelijk onbezorgd kind te kunnen zijn.
Een hoogsensitief kind leeft graag in de onwetendheid van het ‘echte’ leven, dat vaak hard en onfair is en meestal leidt tot meer lijden naarmate we ouder worden.
De betekenis van tradities – waar aandacht is voor liefde, samenzijn en menselijke kwetsbaarheid – wordt door hoogsensitieve kinderen dieper doorleefd. Het geeft hen een gevoel van veiligheid.
Wanneer een hoogsensitief kind opgroeit in een warm nest met weliswaar voldoende liefde maar toch in een soort een angstklimaat, dan zal het daar al op jonge leeftijd onder lijden. Wat bedoel ik met een angstklimaat? Een omgeving waarin een kind te weinig vrijheid krijgt om te vallen en op te staan. Waar fouten maken als gevaarlijk of ongewenst wordt gezien. Waar experimenteren niet gestimuleerd wordt, omdat overbezorgde ouders continu grenzen afbakenen of waarschuwen.
Zeker, het is belangrijk om vanop afstand aanwezig te zijn en te observeren. Maar laat je kind zélf ontdekken. Geef hen ruimte om te proberen, te zoeken, en soms ook te struikelen.
Hoogsensitieve kinderen functioneren niet goed in een sfeer waarin voortdurend gevaar lijkt te dreigen.
“Pas op voor dit.”
“Let op met dat.”
“Doe dat maar beter niet.”
Die voortdurende waakzaamheid weegt op hun systeem. Ze gaan zich aanpassen, inhouden, pleasen in plaats van te groeien in vertrouwen. Zo’n kind neemt vaak een beschermende rol op zich in het gezin. Waar andere kinderen zich terugtrekken, zal een hoogsensitief kind zich opstellen als bemiddelaar, trooster of inzichtgever.
Dat brengt het in een intensere stresssituatie dan een niet-hoogsensitief kind, dat misschien gewoon boos of verdrietig is, maar met minder diepgang en zonder te veel na te denken over de lange termijn.
Zonder verwijt naar de vele liefhebbende ouders die gemiddeld goeie ouders zijn voor het gemiddelde kind: een hoogsensitief kind vraagt méér. Het vraagt een grotere wijsheid en volwassenheid om zo’n kind op te voeden en te laten groeien tot zijn volledig potentieel.
Het heeft meer tijd en rust nodig om zijn kwaliteiten te ontdekken en ontwikkelen. Als je het die ruimte gunt, moet je als ouder zelf stevig in je schoenen staan en dan bedoel ik niet alleen financieel.
Vooral als mens:
– jezelf durven blootgeven
– niet de alleswetende, sterke held willen zijn
– niet degene die altijd gelijk heeft omdat hij nu eenmaal de ouder is
Nee, je moet je als ouder durven tonen als iemand die fouten maakt, die niet alles weet, maar wél bereid is om nooit de moed op te geven. Iemand die samen zoekt naar een oplossing of naar een manier om de situatie te verbeteren.
Hoogsensitieve kinderen verwachten geen wonderen – daarvoor zijn ze te wijs en te realistisch.
Maar ze verwachten wel eerlijke hoop. Ze willen uitzicht op manieren om beter met de situatie om te gaan. Ze willen betrokken worden: ruimte krijgen voor inspraak, voor het delen van gevoelens.
De oorzaak van hun ongelukkig gevoel hebben zij meestal al veel langer doorgrond. Als ze voelen dat jij dat oppervlakkig aanpakt, missen ze een belangrijk stuk waarin ze zich begrepen en ernstig genomen willen voelen. Zelfs als je met een praktische oplossing komt: voor hen is dat niet de essentie.
Praktische oplossingen zijn vergankelijk. Het zijn net de gevoelens -die je niet kan kopen of lijmen met minuutlijm – die bij hen de juiste snaar raken.
Hoogsensitieve kinderen halen hun veilig en gelukkig gevoel vooral uit herkenbare en vertrouwde dingen, mensen, omgevingen, gewoontes. Daar vinden ze geborgenheid en verbondenheid.
Waar een kind misschien makkelijk een oud speelgoedje inruilt voor een nieuw, zal een hoogsensitief kind het oude koesteren tenzij het écht kapot is. Zo gaat het ook met mensen. Hoogsensitieven hoeven geen vrienden te zijn met de hele wereld. Ze zien mensen graag en willen dat iedereen zich goed voelt maar dat vraagt zoveel energie. Omdat ze nooit oppervlakkig omgaan met gevoelens, kunnen ze zich maar engageren voor een beperkte, selectieve groep mensen.
Dus… als je als ouder een hoogsensitief kind in je leven krijgt, zorg dan dat je zelf stevig op de rails staat.
En zorg dat het kind wordt omringd door de juiste mensen:
– de juiste school
– de juiste leerkracht
– de juiste sportclub
– de juiste omgeving
Eentje waarin het de tijd en rust krijgt om zichzelf te vinden en zijn bijzonderheid te herkennen. Wie deze kinderen juist aanpakt, zal ontdekken dat ze écht het verschil kunnen maken voor anderen die vastzitten op een doodlopend pad.
Hoogsensitieve kinderen hebben meer tijd nodig om uit het nest te vliegen en vertrouwen te vinden. Forceer hen niet, ze zijn al streng genoeg voor zichzelf. Ze hebben meer rust nodig om alleen te zijn. Ze zijn niet asociaal, integendeel. Juist omdat ze zo intens aanwezig zijn bij anderen, hebben ze tijd nodig om al die indrukken te verwerken. Maar als je hen die rust en tijd gunt, is de kans groot dat zij de beste piloten uit het nest worden.
Daag hen ook niet uit zoals veel ouders doen bij getalenteerde kinderen in sport of hobby’s. Dat werkt averechts. Het is goed om fier te zijn en hun talent te stimuleren. Maar zorg dan dat je hen begeleidt naar een omgeving die past bij hun gevoel en mentaliteit. Waar ze rustig kunnen wennen, rijpen.
Hoogsensitieve kinderen hebben een zachte aanpak nodig – omdat ze hard zijn voor zichzelf. Het zijn vaak laatbloeiers, die liever wat langer wennen voor ze het zonlicht kunnen verdragen. Maar eens ze dat vertrouwen gevonden hebben, schitteren ze als geen ander.
Het slechtste wat je als ouder kan doen, is hen afmeten aan leeftijdsgenoten. Ze volgen wel, maar vanop afstand. Maar eens ze op het ritme van hun natuur gerijpt zijn, halen ze anderen moeiteloos in.