Tijdens mijn personal training of mental coaching sessies worden wel eens diepzinnige gesprekken gevoerd en regelmatig gaat het dan over de digitalisering van onze samenleving. Ik praat graag met mensen en daag hen ook uit om eens wat dieper na te denken over zaken die we de dag van vandaag soms te makkelijk aanvaarden zonder erbij stil te staan. Onlangs schreef ik nog een opiniestukje dat ik graag ook hier wil delen. De bedoeling is vooral om mensen te inspireren om af en toe eens kritisch na te denken over de invloed van de vooruitgang en digitalisering op onze maatschappij.
Toen de wasmachine nog draaide tijdens het programma op volle toeren en de pickupnaald ervoor zorgde dat er muziek kwam uit een geperste schijf vinyl zat er nog muziek in de vooruitgang.
Versta me niet verkeerd, ik ben niet tegen vooruitgang. Waar ik een probleem mee heb is vooral de snelheid en de overkill waarmee het mensen onder druk zet om niet uitgesloten te worden uit het normale functioneren in het dagelijks leven. Door steeds weer nieuwe applicaties waar alles nog sneller kan wordt de mens ook zo geconditioneerd in zijn omgang met de medemens. Het beïnvloedt hoe we met elkaar omgaan in het gewone leven. Door de snelheid van de nieuwe technologie kunnen we met enkele knoppen overal direct bij, we hebben de wereld als het ware in onze binnenzak. Helaas worden we aan deze snelheid zo gewoon dat we ook geen geduld meer hebben om in dagdagelijkse situaties onze beurt af te wachten. Overal willen we de eerste zijn, aanschuiven is tijdverlies dus steken we schaamteloos voor als het kan. We lopen onszelf en onze medemens voorbij, allemaal een gevolg van de technologische vooruitgang. Het voelt soms alsof we bergaf rijden op een snelweg vol met borden die ons aanmanen om trager te rijden maar met auto’s die steeds meer vermogen kunnen ontwikkelen.
De technologie zet aan tot snelheid, méér leven in minder tijd, maar leven we echt meer? Alles bestaat slechts uit korte intense pulsen. We horen wel maar luisteren veel minder, we zien wel maar kijken veel minder, we proeven maar smaken minder, maar vooral… we voelen niet meer met elkaar. Alles is nauwgezet getimed, gepland en berekend, we reageren te weinig spontaan uit het gevoel van medeleven en delen te weinig vanuit ons vreugdegevoel of gevoel van verdriet. De technologie staat niet stil bij gevoelens maar houdt enkel rekening met de hoogste bieder en gebruikt de kwetsbaarheid van de mens om hem angst in te boezemen.
We horen wel maar luisteren minder, we kijken wel maar we zien minder…
We moeten leren om zaken die onze levensbelangen bedreigen in vraag te durven stellen en positief kritisch te zijn tegenover de machthebbende instanties die enkel uit zijn op macht en winstbejag. Ik wil niet insinueren dat alle vooruitgang slecht is, technologie kan zeker ook een bijdrage leveren om ons leven mooier en draaglijker te maken, de medische sector is een voorbeeld waar vooruitgang vooral positief is.
Wanneer technologie en digitalisering ervoor zorgen dat er meer afstand wordt gecreëerd met de menselijkheid en enkel dient om (bedoeld of onbedoeld) rijken rijker te maken en armen armer, moet dit in vraag gesteld worden. Het economisch model gebruikt de technologie als manipulator om de mens afhankelijk te maken van zijn eigen consumptiegedrag.
Naar mijn gevoel zijn we het punt al lang voorbij waar de technologische vooruitgang een absolute meerwaarde had om de mens een beter welbevinden te geven. De stijgende curve van het voordeel zit aan haar omslagpunt en begint nu de harmonie tussen het menselijk aspect en het milieu of de omgeving waar de mens zich goed voelt te verstoren. Het verzuren van de maatschappij is voelbaar voor iedereen. Tegelijkertijd worden we om de oren geslagen met termen als solidariteit en samenlevingsgevoel. “Samen kunnen we het” zijn mooie woorden maar ze reiken meestal niet veel verder dan een social mediaplatform om op de foto te staan of via de hype meer volgers te scoren.
Al ons hebben en houden wordt bijgehouden in databanken van supercomputers, gebruikt, of nee… misbruikt door marketeers die inspelen op al onze gewoontes en allemaal uitgespeeld onder het voordeel en onschuld van ons gemak. Elke stap die we zetten, elke keuze die we maken wordt gecontroleerd en beïnvloed. Deze vervelende digitale virussen verstoren al onze interesses en duiken als ongewenste reclame overal op in de zoekmachines van het net. Ze zijn opdringerig en storend, ze doen ook moeite opdat we ze niet makkelijk kunnen blokkeren of verwijderen. Hun knop om af te sluiten is dikwijls goed verborgen om toch maar meer tijd te kunnen scoren, tijd die dienst doet als meetbaar bewijs dat hun campagne werkt, wat eigenlijk ook weer een vals beeld geeft.
Het ergste van alles is nog dat vele instanties op basis van onze zoekopdrachten al te makkelijk conclusies trekken over wie we zijn en mogelijk op basis daarvan ons zelfs kunnen veroordelen in strafrechtelijke zaken. Waarom eens niet gewoon iets gaan kopen in de winkel zonder kaarten of inloggen op de één of andere website? Waarom eens geen digitale afdruk nalaten maar een persoonlijke indruk die in het hart wordt opgeslagen en niet in computerdata?
Digitale en technologische afval – nog een mes dat aan twee kanten snijdt. Helpt de technologie echt een beter leefmilieu te creëren of is het gewoon een druppel op een hete plaat? Wat met al die componenten en nieuwe materialen? Zijn die echt zo goed afbreekbaar dat ze het milieu niet belasten of zijn ze toch niet zo onschuldig en zal de tijd dit uitwijzen. Al die constante technologische innovaties om de consument nog sneller het gevoel te geven dat hij zijn toestellen moet vervangen omdat hij anders dreigt vast te lopen in de nieuwe software. Als op een dag dan zijn “verouderd” toestel (natuurlijk, het is dan ook al 2 jaar oud!) het begeeft, is de kans groot is dat er al geen vervangstukken meer zijn en een reparatie meer kost dan het toestel te vervangen door een nieuw.
Er heeft zich een digitale microbe genesteld in onze waarden en normen
Welkom in de nieuwe tijd van digitalisering, elektronica en domotica. We herstellen niets meer, we kopen nieuw! Ziehier, lieve mensen, de grootste belasting voor ons milieu: ons onverzadigbaar consumentengedrag, de overvloed aan keuze en het wegwerpgedrag dat gestimuleerd wordt door de nieuwe technologie. Mensen krijgen het gevoel dat ze ‘out’ zijn als ze niet mee zijn met de nieuwste technologieën. Helaas trekt deze meer-is-niet-genoeg- levensstijl zich ook door in de mentaliteit van en het gedrag onder de mensen. Het is alsof velen gehypnotiseerd zijn en geconditioneerd worden in een digitale mindset. Er heeft zich een digitale microbe genesteld in de menselijke factor van het waarden en normen gebruik, dat maakt dat mensen hardvochtiger en minder empathisch met elkaar omgaan, er is nog weinig mededogen.
Een ander probleem van de technologische vooruitgang is dat mensen minder bewegen, behalve dan hun vingers. Computerspelletjes en E-games worden het nieuwe sporten en ook dat zorgt ervoor dat het contact met natuur en milieu verdwijnt, bijgevolg ook het intuïtieve gevoel voor wat goed en slecht is voor moeder natuur.
De technologie is nooit afgeregeld of afgestemd op ons menselijke homeostase, ze brengt ons organisme enkel uit balans. Ofwel gaat ze te snel en moeten we ons steeds aanpassen wat telkens voor onrust zorgt ofwel maakt ze het ons te makkelijk waardoor we ons lichaam niet meer onderhouden en tast het zo ons welbevinden aan. De snelheid die het ons opdringt om te leven maakt dat we steeds meer afstand van onze menselijkheid nemen en is de grootste stressfactor. We zijn enkel nog verbonden met onzichtbare draden, satellieten en artificiële wolkformaties, de computersnelweg maakt vele mensen ongelukkig. We botsen onderweg meer en meer op onze beperkingen en de afstand tussen elkaar wordt alsmaar groter. Wie op de pechstrook belandt wordt gewoon voorbij gereden.
Was het de vraag en de onverzadigbaarheid van de mens, de ik wil altijd maar meer en sneller mentaliteit en heeft de economie daar handig op ingespeeld of zijn we zeer doordacht gemanipuleerd door de marketeers die met fijngevoelige doordachte nuances voor impulsen hebben gezorgd die ons langzaam hebben verleid om mee te gaan in het perfectiemodel en het ideaalbeeld van een wereld waarin the sky the limit is en je jezelf buiten spel zet als je niet meedoet met deze levensstijl.
We zijn onszelf aan het verliezen in dit model, dit model dat zich ook laat voelen in de financiële sector. We zijn ook onzeker geworden om onze zuurverdiende centen nog veilig te stellen bij een officieel erkende instantie, bang dat je er niet makkelijk meer zal aankunnen want tja veel cash opnemen is al niet evident meer. Het gaat hier om je eigen geld notabene waarmee zij kunnen beleggen! Dat vraagt om problemen en lastige vragen die op het randje van schaamteloos zijn. Bovendien wil men dat alle geldtransacties in de toekomst digitaal gebeuren en er geen cash geld meer in omloop is. Als dat gebeurt dan zijn we alle controle over ons geld kwijt en zal de volgende stap zijn dat we zullen moeten smeken om met ons digitaal geld grote uitgaven te doen en zullen zij wel bepalen hoeveel er op elke rekening mag en moet staan. Zij zullen dan wel bepalen in tijden van economisch verlies wie en hoeveel een extra bijdrage zal moeten leveren of extra zal moeten inleveren op bepaalde luxe.
De technologie weent niet en toont geen emoties of tenminste ze vlakt ze af en herleidt ze tot een vorm met weinig diepgang. Ik zeg niet dat emoticons slecht zijn om even vlug wat extra gevoel toe te voegen bij wat tekst maar dit is niet voldoende om echt je gevoelens te tonen. Door het gebruiksvriendelijke snelle liken dreigen mensen geconditioneerd te worden in dit uiten van oppervlakkig gedrag en enkel nog dit te gebruiken als uiting van hun gevoelens waardoor er opnieuw een deel menselijkheid opgaat in digitaliteit. Het gebruik is niet verkeerd maar te veel van enkel dit is te weinig van het andere.
We raken elkaar minder omdat we elkaar minder en minder aanraken,
We raken elkaar minder omdat we elkaar minder en minder aanraken, we missen het zien van een begripvolle meelevende blik, een oprecht schouderklopje, de kracht van een handdruk. De digitalisering probeert het delen van gevoelens te vervangen door het aanraken van het toetsenbord en het typen van wat woorden – liefst nog met veel afkortingen omdat we enerzijds niet graag moeite doen om te zoeken naar woorden met de juiste emotionele geladenheid en anderzijds ook teksten met diepgang niet meer lezen.
Het online shoppen maakt kopen te gemakkelijk, het kost soms maar evenveel voor een nieuw toestel dan een vakman te laten komen die het kapotte stuk komt vervangen. Zelfs grote merken moeten plooien voor de afzetmarkt van de internetgiganten, waar ze vroeger moeite deden en tevreden waren als ze een verkooppunt met aanzien en expertise vonden die als ambassadeur hun producten vertegenwoordigden zijn ze nu beter af om hun producten te promoten bij de internetgiganten. De grote onafhankelijke gespecialiseerde winkels krijgen de restjes van de stock en zijn tweede keus geworden. Door de beperkte afname krijgen ze niet dezelfde voordelen meer die ze kunnen uitspelen als service voordeel. Er is minder keus, dikwijls onvolledige collecties, minder flexibel omruilrecht etc. Dit zorgt er uiteindelijk voor dat zelfs trouwe klanten die het liefst hun lokale ondernemers zouden willen steunen beginnen te twijfelen en ook hun geld liever uitgeven bij internetgiganten die hen kunnen voorzien van risicoloze aankopen en een ruimer aanbod.
Het economisch model dat meer en meer bepaald wordt door de technologie en digitalisering wordt nog gevaarlijker in een globalistische wereld. Globalisme zal ervoor zorgen dat er nog meer eigen identiteit verloren gaat en dat de breedte aan de top kleiner wordt en dat het model in handen komt van een klein groepje supermachthebbers die al ons hebben en houden zullen bepalen vanop een veilige digitale afstand waardoor het heel moeilijk zal worden om hen tot de orde te roepen om verantwoording af te leggen. De invloed van hun kapitalistische rijkdom zal zo groot en verspreid zijn over alle belangrijke instanties en institutionele organisaties dat ze bijna onaantastbaar zullen zijn. Bekijk het Verenigd Europa… wat heeft dat echt bijgebracht behalve dat landen meer in conflict worden gebracht met hun eigen identiteit, hun eigen gebruiken? Alles is duurder geworden en de verschillen tussen rijk en arm zijn nog nooit zo groot geweest. Enkel voor superrijken brengt het praktisch economisch voordeel en voor een groep postjespakkers die dikwijls afvloeien uit een politieke functie van hun land waar ze dikwijls faalden in hun leiderschap en nu samen beslissen over hoe een land zich hoort te gedragen.
Het model is nog moeilijk te stoppen of helemaal terug te draaien maar dit wil niet zeggen dat je de handdoek in de ring moet gooien. Velen beseffen wel dat deze evolutie op langere termijn destructief is alleen doen ze niet graag moeite om er iets aan te doen en laten ze zich meedrijven met de massa. Sommigen gebruiken het gegeven wel om meer aandacht naar hun eigen zaak te trekken maar eigenlijk met hetzelfde doel dan de grote internetwereld namelijk meer massa, omzet creeëren en dit met dezelfde digitalisatie technologiën dan die van degenen waar ze eigenlijk tegen zijn. Ze willen meer klanten aantrekken maar de persoonlijke aandacht wordt voor het grootste deel via digitale weg opgevuld. Het kwaliteitslabel van vele sectoren gaat er zo op achteruit. Er wordt bij vele diensten onder de minimumprijs gewerkt terwijl anderen woekerprijzen vragem met als doel snel rijk te worden voor er niets meer overblijft.
Het is belangrijk dat het gedachtengoed dat bij velen leeft in beweging blijft om wat weerstand te bieden en vooral aan te geven dat er altijd met een kleine minderheid rekening zal moeten worden gehouden en vanuit die beweging bestaat de kans dat er ooit iemand zal opstaan die voldoende aanhang heeft en zo een mogelijke interne invloed kan uitoefenen op de politiek. Hoe klein je ook bent, elke invloed die je kan uitoefenen om mensen in jouw omgeving te laten nadenken over de bedreiging van het digitale tijdperk brengt iets in beweging.
Laat je niet zo maar verdrukken door de reuzen, je hoeft niet tot bij hun hoofd te geraken om hun aandacht te trekken als je aan hun tenen kriebelt kun je ze ook aan het wankelen brengen.
Wacht niet tot de computer op een dag zegt ‘ computer says no’!